​

• DOW Yangın ve Patlama İndeksi (DOW FEI): Bu yöntem, bir tesisin yangın ve patlama potansiyelini niceliksel olarak değerlendirmek için kullanılır. Belirli ekipman ve işlemlerin ne kadar büyük hasar ve yaralanmalara yol açabileceğini analiz eder. BEKRA yönetmeliği kapsamında  en kötü ortaya çıkabilecek senaryoyu belirlemek için kullanılır.

  • ​DOW F&EI, prosesin genel ve özel tehlikelerini dikkate alarak bir işletmedeki yangın ve patlama potansiyelini niceliksel olarak hesaplar.

  • ​DOW F&EI indeksi, BEKRA (SEVESO) yönetmeliği kapsamında en büyük tehlike senaryolarını belirlemek için kullanılır. Bu, riskli ekipmanların belirlenmesi ve kontrol altına alınması açısından kritik öneme sahiptir.

  • Proses güvenliği uzmanlarına ve proses mühendislerine tehlike analizlerinde rehberlik eder ve olası yangın veya patlama olaylarını önleme stratejileri geliştirmede yardımcı olur.

​

• Vade Mecum: Vade Mecum yöntemi, Avrupa Birliği'nin "Büyük Kaza Tehlikeleri Bürosu" (MAHB-Major Accident Hazards Bureau) tarafından Seveso III düzenlemeleri çerçevesinde geliştirilmiştir. Bu metod, tehlikeli ekipman gruplandırması yapmak için kullanılır. Bir ekipmanın tehlike potansiyelini, içerdiği kimyasalların tehlike özellikleri üzerinden değerlendirir. Vade Mecum, tehlikeli kimyasal maddeler içeren büyük endüstriyel tesislerde kaza tehlikelerinin değerlendirilmesi için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, tesislerdeki büyük kaza potansiyellerini sınıflandırır ve yönetilmesi gereken risklerin belirlenmesine yardımcı olur.

  • ​Vade Mecum, tehlikeli kimyasal maddeler içeren ekipmanlardaki SEA yönetmeliğini baz alarak tehlike derecelendirmesi yapan ve BEKRA yönetmeliğini esas alan bir tonaj aralığına göre sınıflandırma yapan bir yöntemdir. Bu yöntem, tesislerdeki büyük kaza potansiyellerini sınıflandırır ve yönetilmesi gereken risklerin belirlenmesine yardımcı olur.

  • Vade Mecum yönteminin kullanılma avantajı ise tonajdan dolayı büyük kazaya sebep olabilecek tehlikelerin belirlenmesidir.

​

• ICI MOND İndeksi: Bu yöntem, özellikle kimyasal sanayii tesislerinde risk analizleri yapmak için kullanılır. Dow FEI gibi, yangın ve patlama risklerini değerlendirir fakat farklı parametreler kullanarak daha spesifik senaryolar geliştirir. ICI MOND Analizi, tehlikeli kimyasalların çevresel zararlarını ve toksisitelerini değerlendirmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Bu metod, özellikle DOW Yangın ve Patlama İndeksi (DOW FEI) gibi mevcut risk değerlendirme yöntemlerinin yanı sıra çevresel ve sağlık üzerindeki tehlikeleri daha ayrıntılı bir şekilde analiz etmek için geliştirilmiştir.

  • Bu yöntem, çeşitli endüstrilerde ve özellikle kimyasal işleme tesislerinde kritik öneme sahiptir, çünkü çevresel ve sağlık üzerine potansiyel etkileri olan maddelerin yönetimini merkeze alır.

  • Çevresel Zararların Değerlendirilmesi: ICI MOND, çevreye zarar verebilecek kimyasalların analizinde kullanılır. Bu, kimyasalların çevresel etkilerini ve potansiyel tehlikelerini belirlemeyi amaçlar.

  • Toksik Kimyasalların İncelenmesi: Metod, toksik kimyasalların insan sağlığı üzerindeki etkilerini derinlemesine incelemeyi hedefler. Bu sayede daha güvenli çalışma ortamları ve çevresel koruma sağlanabilir.

  • ICI MOND, risk yönetimi süreçlerinde etkili bir araç olarak kullanılabilir, böylece kimyasal maddelerin neden olabileceği zararlar minimize edilir ve güvenlik standartları artırılır. 

​

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliğe Göre Büyük Kaza Senaryo Dokümanı Tebliği

​

Yükümlülükler:

​

Alt veya üst seviyeli bir kuruluşun işletmecisi, belirtilen biçim ve genel kurallara uyarak ve asgari gerekleri yerine getirerek büyük kaza senaryo dokümanını hazırlar veya hazırlatır. Büyük kaza senaryo dokümanı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na gönderilmez, kuruluşta muhafaza edilir.

​

Büyük Kaza Senaryo Dokümanı Hazırlama Süresi:

​

İşletmeye yeni açılacak kuruluşun işletmecisi, işletmeye açıldığı tarihten itibaren senaryolar oluşturarak bir yıl içinde büyük kaza senaryo dokümanını hazırlar. Devam eden üç yıl içinde her yıl senaryo yapılması şartı ile tüm tehlikeli ekipmanlar için senaryolar en geç dört yılda tamamlanır.

​

Birinci madde süresi boyunca kuruluştaki tehlikeli ekipman sayısının değişmesi süreyi uzatmaz.

​

Birinci madde süresi sonrasında kuruluşa tehlikeli ekipman girdiğinde, ekipmanın işletmeye alınmadan önce senaryo tamamlanır.

​

BÜYÜK KAZA SENARYO DOKÜMANINA İLİŞKİN ASGARİ GEREKLER:

​

• Büyük kaza senaryo dokümanı ekibi: Senaryo dokümanı hazırlamak için bir ekip oluşturulmalıdır.

• Senaryoların hazırlanması adımları: Tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması, tehlikeli ekipmanların belirlenmesi, dahili tehlikelerin tanımlanması, harici tehlikelerin tanımlanması, büyük kaza senaryolarının oluşturulması, analizi ve değerlendirilmesi gibi adımlar izlenir.

• Tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması: Tehlikeli maddeler tanımlanır ve sınıflandırılır. SEA Yönetmeliği esas alınır.

• Tehlikeli ekipmanların belirlenmesi: Tehlikeli ekipmanlar belirlenir ve listelenir.

• Dahili tehlikelerin tanımlanması: Tehlikeli ekipmanlara ilişkin dahili tehlikeler tanımlanır.

• Harici tehlikelerin tanımlanması: Kuruluşun çevresindeki harici tehlikeler tanımlanır.

• Büyük kaza senaryolarının oluşturulması, analizi ve değerlendirilmesi: Senaryolar oluşturulur, frekansları hesaplanır, sınır değerlerle karşılaştırılır ve gerekli tedbirler kararlaştırılır.

• Diğer hususlar: Kritik ekipmanlar, frekans hesaplama yöntemleri, operatör hataları, bağımsızlık ve etkinlik prensipleri gibi diğer önemli hususlar belirtilir.

 

Büyük kaza senaryo dokümanının hazırlanması için izlenmesi gereken adımlar aşağıda detaylı bir şekilde açıklanmıştır:

​

Adım 1: Tehlikeli Maddelerin Belirlenmesi ve Sınıflandırılması

​

Adım 2: Tehlikeli Ekipmanların Belirlenmesi

​

Adım 3: Dahili Tehlikelerin Tanımlanması

​

Adım 4: Harici Tehlikelerin Tanımlanması

​

Adım 5: Büyük Kaza Senaryolarının Oluşturulması, Analizi ve Değerlendirilmesi

​

Bu belgede, "Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik" gerekliliklerine uygun olarak büyük kaza senaryo dokümanının nasıl hazırlanması gerektiği ve büyük endüstriyel kaza frekansının sınır değeri belirtilmektedir.

​

Büyük Endüstriyel Kaza Frekansının Sınır Değeri :

 

İşletmeci, büyük kazalara sebep olabilecek tehlikeli ekipmanlar için her bir büyük endüstriyel kaza senaryosunun meydana gelme frekansını 1x10-4/yıl veya daha düşük bir değere indirir.

Bu belge, büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla bir işletmenin bu yönetmeliklere uygun olarak büyük kaza senaryo dokümanını nasıl hazırlaması gerektiğini ve ne tür değerlerin hedeflendiğini açıklar.

​

Kantitatif Risk Değerlendirme ve GYS hakkında detaylı fikir sahibi olabilmek maksadı ile Makale ve Blog bölümünü inceleyiniz.

​