Sonuç  Analizi (Consequence Analysis) Nedir?

​

Sonuç analizi, bir endüstriyel tesisin faaliyetlerinde potansiyel olarak meydana gelebilecek tehlikeli olayların sonuçlarını değerlendiren bir süreçtir. Bu analiz, patlamalar, yangınlar, kimyasal sızıntılar, toksik gaz yayılımları gibi tehlikeli olayların etkilerini belirlemek için kullanılır. Sonuç analizi, olası etkilerin boyutunu, kapsamını ve yayılımını anlamak için çeşitli senaryoları simüle etmeyi içerebilir.

​

Yasal Zorunluluk:

​

Patlamadan Korunma Dokumanı için Patlamanın Şiddetinin Değerlendirilmesi: Sonuç analizi, çalışanların ve yangın ve patlama olması durumunda fabrikada çevrenin güvenliği için potansiyel riskleri belirlemeye yardımcı olmak maksadı ile yapılmaktadır. 30.04.2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış olan ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Madde 6/ç bendinde "Olabilecek patlama etkisinin büyüklüğü."değerlendirilmelidir demektedir.

​

BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ VE ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

​

EK-2 GÜVENLİK RAPORUNDA BULUNMASI GEREKEN ASGARİ BİLGİLER bölümünde madde 3.4.2.'de "Tehlikeli maddelerin fiziksel, kimyasal, toksikolojik özellikleri ile insan ve çevre üzerinde anında ve daha sonra ortaya çıkabilecek etkileri" değerlendirilmelidir denmektedir.

​

19.04.2019 tarihli ve 30750 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış olan Büyük Endüstriyel Kazalarla İlgili Hazırlanacak Güvenlik Raporu Tebliği BÜYÜK KAZA SENARYO DOKÜMANINA İLİŞKİN ASGARİ GEREKLER bölümünde 2. Büyük kaza senaryo dokümanının hazırlanması adımları 2.1 İzlenecek adımlar c bendinde "Belirlenen tehlikeli ekipmanlar üzerinden dahili tehlikelerin tanımlanması." istenmektedir.

​

Sonuç Analizi Neden Yapılır?

​

1. Güvenlik Değerlendirmesi: Sonuç analizi, çalışanların ve çevrenin güvenliği için potansiyel riskleri belirlemeye yardımcı olur. Bu, güvenli çalışma koşullarını sağlama ve tehlikeli olayları önleme veya azaltma çabalarının temelidir.

2. Çevresel Etkilerin Belirlenmesi: Tehlikeli olayların çevresel etkilerini belirlemek için sonuç analizi yapılır. Kimyasal sızıntılar veya yangınlar, su kaynaklarına, topraklara ve havaya zarar verebilir. Bu etkilerin önceden belirlenmesi ve minimize edilmesi önemlidir.

3. Mali Değerlendirme: Olası olayların finansal maliyeti üzerinde bir fikir sahibi olmak, işletmelerin risk yönetimi stratejilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Özellikle büyük endüstriyel tesisler için, bu tür olaylar ciddi mali yükler getirebilir.

4. Kontrol Stratejilerinin Geliştirilmesi: Sonuç analizi, işletmelerin tehlikeli olayları önlemek veya etkilerini azaltmak için nasıl daha iyi hazırlıklı olabileceğini anlamalarına yardımcı olur. Bu, güvenlik protokollerinin ve acil durum planlarının geliştirilmesine yol açar.

​

Endüstriyel Tesisler İçin Önemi:

​

Özellikle endüstriyel tesislerin kurulması veya tankların yerleşimi öncesinde sonuç analizi yapmanın birkaç önemli nedeni vardır:

​

1. Risk Değerlendirmesi: Endüstriyel tesisler, patlama, yangın veya kimyasal sızıntı gibi tehlikeli olaylar için yüksek potansiyel risk taşıyabilir. Bu nedenle, tesisin kurulması veya tankların yerleşimi öncesinde bu risklerin değerlendirilmesi kritik öneme sahiptir.

2. Tesis Tasarımı ve Yerleşimi: Sonuç analizi, tesis tasarımında ve yerleşiminde karar verirken kullanılabilir. Örneğin, tehlikeli maddelerin depolandığı tankların yerleşimi, çevresel ve güvenlik faktörleri göz önüne alınarak planlanmalıdır.

3. Çevresel Etkilerin Azaltılması: Tesisin doğal çevresi üzerindeki olası etkilerin önceden belirlenmesi, çevresel koruma önlemlerinin alınmasına ve yerel yönetmeliklere uygun hareket etmeye yardımcı olur.

4. Proses Emniyeti Yasal Uyumluluk: Sonuç analizi, iş sağlığı ve güvenliği ve proses emniyeti (Seveso) düzenlemelerine uyum sağlamayı ve iş yerinde güvenli çalışma koşullarını sağlamayı destekler.

 

Sonuç analizi endüstriyel tesisler için hayati öneme sahiptir çünkü iş sağlığı ve güvenliği, çevresel koruma ve mali risk yönetimi gibi kritik alanlarda rehberlik eder. Bu analizler, tehlikeli olayların etkilerini minimize etmek ve işletmelerin sürdürülebilirliğini sağlamak için önemli bir adımdır.

​

Yanıcı ve Patlayıcı Kimyasalların Depolandığı Tanklar İçin Sonuç Analizi:

​

Endüstriyel tesislerde yanıcı ve patlayıcı kimyasalların depolandığı tanklar, ciddi riskler taşır. Bu risklerin etkili bir şekilde yönetilmesi, iş sağlığı ve güvenliği açısından hayati önem taşır. İşte bu tür tesislerde yapılması gereken güvenlik analizlerinin ve alınması gereken önlemlerin önemi:

​

1. Domino Etkisi Hesaplamaları

 

Yanıcı ve patlayıcı kimyasalların depolandığı tanklarda, bir tankın patlaması veya yangını, diğer tankları da etkileyebilir. Domino etkisi, bu tür olayların birbirine nasıl yayılabileceğini belirlemeye yönelik önemli bir analizdir. Bu analiz şunları içerir:

​

• Tankların Konumlandırılması: Tankların birbirine yakınlığı ve konumları, domino etkisi açısından kritiktir. Hangi tankların potansiyel olarak etkilenebileceği belirlenmelidir.

• Yangın ve Patlama Yayılması: Patlayıcı gazların veya yangının nasıl yayılacağını, diğer tankları nasıl etkileyebileceğini simüle etmek önemlidir.

 

2. Termal Radyan Kontürleri

​

Tanklarda olası bir yangının termal etkilerini değerlendirmek için termal radyan kontürleri hesaplamak kritiktir. Bu kontürler, yangının neden olabileceği sıcaklık değişikliklerini ve ısı yayılımını gösterir. Bu analiz şunları içerir:

​

• Sıcaklık Dağılımı: Yangın sırasında sıcaklığın tankların çevresindeki alanlarda nasıl değişeceğini belirlemek, güvenlik önlemlerinin planlanmasına yardımcı olur.

• Isı Yayılımı: Yangının neden olabileceği ısı transferini ve yakınındaki tankları nasıl etkileyebileceğini anlamak önemlidir.

 

3. Patlama Sonucu Şarapnel Etkisi

​

Patlama durumunda şarapnel etkisi, tankların ve proses ekipmanlarının zarar görmesi için ciddi bir risk oluşturabilir. Patlama sonucu oluşabilecek şarapnel etkilerinin analizi, aşağıdaki hususları içerir:

​

• Tesis Tasarımı ve Tank Malzemesi: Tankların malzemesi ve tasarımı, patlama sonucu oluşabilecek şarapnel etkilerini sınırlamak için önemlidir.

• Emniyet Ventilleri ve Kapatma Sistemleri: Patlamayı önlemek veya kontrol altına almak için emniyet ventilleri ve otomatik kapatma sistemleri gibi güvenlik önlemleri gereklidir.

 

4. Toksik Yayılım ve İşyeri Yerleşimi:

​

Yanıcı veya toksik kimyasalların sızıntıları, işyeri yerleşimine ciddi tehditler oluşturabilir. Bu nedenle, işyeri yerleşimi ve toksik gaz yayılımının analizi gereklidir. Bu analiz şunları içerir:

​

• Tank ve Ekipman Konumlandırması: Tanklar ve proses ekipmanları, işyeri yerleşimi göz önüne alınarak konumlandırılmalıdır.

• Otomasyon ve Acil Durum Sistemleri: Otomasyon sistemleri, tehlikeli durumları otomatik olarak algılayabilir ve önlemleri başlatabilir. Acil durum sistemleri, hızlı müdahale için kritiktir.

• Emniyet Sistemleri: Kimyasal sızıntıları kontrol etmek için scrubber ve etkili havalandırma sistemleri gereklidir. Ayrıca toksik kimyasalların ortama saçılmasını engellemek üzere fisiksel bariyer önlemlerin belirlenmesi kritiktir.

 

Yanıcı ve patlayıcı kimyasalların depolandığı tanklar için güvenlik analizi, iş sağlığı ve güvenliği açısından kritik bir adımdır. Domino etkisi, termal radyan kontürleri, patlama sonucu şarapnel etkisi ve toksik yayılım analizi, işletmenin ve çevrenin güvenliğini sağlamak için önemlidir. Bu analizler, güvenlik protokollerinin geliştirilmesine, tesis tasarımına ve güvenlik önlemlerine rehberlik eder.

​

Sonuç Analizi (Yangın, Patlama ve Toksik Yayılım Modelleme) Yazılımları:

​

Sonuç Analizi (Yangın, Patlama ve Toksik Yayılım Modelleme) çalışmaları ancak yazılımlar vasıtasıyla yapılabilen çalışmalardır. Özlem Akademi olarak 3D Model oluşturabilen modelleme yazılımları kullanmaktayız.

​

Sonuç analizi yazılımları, tehlikeli olayların (örneğin patlama, yangın, kimyasal sızıntı) potansiyel sonuçlarını belirlemek için karmaşık matematiksel ve fiziksel modelleri kullanır. Bu yazılımlar, çeşitli senaryoları simüle ederek, olayın meydana geldiğinde ortaya çıkabilecek etkileri tahmin eder. 

​

Sonuç Analizi Yazılımlarının Çalışma Prensibi:

​

1. Veri Girişi: İlk adım, analiz yapmak için gerekli olan verilerin girilmesidir. Bu veriler, endüstriyel tesisin veya işletmenin özelliklerini, kimyasal maddelerin özelliklerini, tesisin coğrafi konumunu ve çevresel faktörleri içerebilir.

2. Tehlikeli Olay Senaryolarının Tanımlanması: Yazılım, tehlikeli olayların olası senaryolarını tanımlar. Örneğin, bir patlama senaryosu, belirli bir kimyasal maddenin kaçağının olduğu ve patlamanın nasıl başladığının açıklamasını içerebilir.

3. Matematiksel Modellerin Kullanımı: Yazılım, matematiksel ve fiziksel modelleri kullanarak bu senaryoları simüle eder. Bu modeller, patlama, yangın ve kimyasal sızıntı gibi olayların fiziksel etkilerini hesaplar. Bu hesaplamalar, basınç, sıcaklık, yangının yayılma hızı, kimyasal maddenin dağılımı vb. gibi faktörleri içerebilir.

4. Sonuçların İncelenmesi: Yazılım, simülasyon sonuçlarına dayanarak potansiyel sonuçları üretir. Bu sonuçlar, patlamanın etkisi altında olan alanın boyutunu, sıcaklık değişikliklerini, basınç dalgalanmalarını ve kimyasal sızıntının yayılma hızını içerebilir.

5. Risk Değerlendirmesi ve Raporlama: Sonuç analizi yazılımları, bu sonuçları değerlendirmek ve işletmelere potansiyel riskleri anlatmak için kullanılır. Genellikle, sonuçlar risk seviyelerine göre sınıflandırılır ve raporlar oluşturulur.

 

Sonuç Analizi İçin Gereken Veriler:

​

Sonuç analizi yazılımları için gerekli veriler, analiz yapılacak tehlikeli olayın doğru bir şekilde modellemesi için temel oluşturur. Analiz için gerekli veriler şunlardır:

​

1. Kimyasal Maddelerin Özellikleri: Tehlikeli kimyasal maddelerin fiziksel ve kimyasal özellikleri, reaktivite, yanıcı özellikler gibi bilgiler gereklidir.

2. Tesis ve Ekipman Bilgileri: Analiz yapılacak tesisin yapısı, ekipmanları, depolama alanları ve prosesler hakkında ayrıntılı bilgiler.

3. Hava Koşulları ve Coğrafi Veriler: Bölgenin iklimi, rüzgar hızı ve yönü, sıcaklık gibi hava koşulları ve tesisin coğrafi konumu önemlidir.

4. Tesisin Çevresi: Tesisin çevresi, yakınlardaki binalar, yerleşim yerleri, su kaynakları ve doğal koruma alanları gibi faktörlerin değerlendirilmesi için önemlidir.

5. Güvenlik Protokolleri ve Acil Durum Planları: Mevcut güvenlik protokolleri ve acil durum planları, analizin sonuçlarını değerlendirmek ve uygun tedbirleri belirlemek için kullanılır.

 

Sonuç analizi yazılımları, bu tür verileri kullanarak potansiyel tehlikeleri belirlemeye, güvenlik önlemleri oluşturmaya ve iş sağlığı ve güvenliği uyumunu artırmaya yardımcı olur. Bu analizler, endüstriyel tesislerin daha güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde faaliyet göstermesine katkıda bulunur. 

​

​